Ben IJpma, Ben van Melick - Ik ben een gemankeerde saxofonist; Lucebert & jazz

Volgens kenners staat het mooiste jazzgedicht in de Nederlandse letteren op naam van Lubertus Swaanswijk alias Lucebert (1924-1994). In 1959 schreef hij 'Ghost of a Chance', een evocatie van het vlinderende saxofoonspel van Lester Young. 'Ik ben een gemankeerde saxofonist', zei de dichter dan ook over zichzelf. Die bekentenis is de titel van een bundel waarin de stukken over Lucebert en jazz die tot nu toe verschenen, zijn opgenomen in een boek dat ook en hommage wil zijn aan de schrijver en beeldend kunstenaar.

Dit lijvige boek over Lucebert en jazz bevat gedichten, schilderijen, gouaches, grafiek en tekeningen, foto's en documenten. De bijdragen van Gerrit Kouwenaar, Henk Bernlef, Igor Cornelissen, Bert Vuijsje, Jan van Gilst, Sipke Huismans, Johanneke van Slooten en Gillis J. Dorleijn zijn de afgelopen drie decennia verschenen in kranten, tijdschriften en essaybundels. Ze worden aangevuld met twee bijdragen van Coen de Jonge en Ben IJpma speciaal voor deze uitgave geschreven. Fotograaf Pieter Boersma verzorgde het beeldmateriaal. 'Ik ben een gemankeerde saxofonist' brengt verschillende invalshoeken samen. Jazzcritici, literatuurwetenschap en neerlandistiek, journalistiek, en ook de bewonderende eigenzinnige lezer en de jazzfan zijn vertegenwoordigd.

Concept en boek zijn het initiatief van Ben IJpma. Hij wilde een publicatie die in één 'leesopslag' laat zien waar en op welke wijze jazz van invloed is geweest op het werk van Lucebert, met name op de gedichten. Onderzoek, essays, interviews en andere beschouwingen die sinds de jaren '80 hierover verschenen, zijn in chronologische volgorde opgenomen. In twee beeldkaternen is zichtbaar gemaakt welke schilderijen, gouaches, etsen, litho's en tekeningen door jazz zijn aangeraakt. Vanzelfsprekend zijn de 'jazzgedichten' van Lucebert in de uitgave opgenomen. Dit boek is er zo evenzeer voor hard core-fans, als voor avontuurlijke jazzliefhebbers en ruimhartige poëzielezers; tekst en beeld zijn tegelijk een bijdrage aan het discours over muziek en poëzie.

Tot de extra's behoren twee cd's. Eén met opnamen van de uitreiking van de Constantijn Huygensprijs 1965 aan Lucebert. Daarop lezen Lucebert en Jaap Harten voor en speelt het Misha Mengelberg/Piet Noordijk-kwartet. Op de andere cd staan op Lucebert georiënteerde composities van jazzpianist en componist Michiel Braam door zijn Flex Bent Braam. In het boek is ook opgenomen een overzicht van de collectie jazz- en bluesplaten van Lucebert, bezorgd door Arie Teunissen en Ben IJpma.

Het eerste exemplaar van Ik ben een gemankeerde saxofonist werd op 1 november 2013 in het Bimhuis in Amsterdam aangeboden aan Remco Campert. Hij schreef hierover in zijn column in de Volkskrant van zaterdag 16 november.

Remco Campert in de Volkskrant, 16 november 2013

De recensenten van de de Volkskrant kozen in de krant van 18 december j.l. hun favoriete titels van het afgelopen jaar. Voor Erik van den Berg is Ik ben een gemankeerde saxofonist een van die titels.